ΣΤΟ ΠΕΡΙΠΛΟΚΑΔΙ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ

Δια το πλήθος των οικείων κακών επαυσάμεθ΄ αλλήλους ελεούντες,
                                                    Ισοκράτης ,  Πανηγυρικός (112.2)
Καημένη θεία Μαρίτσα. Ώ! λέλε μάϊκω [1]

ΛΟΓΑΡΙΑΖΕ μια κι είναι σήμερα του προφήτη Ηλία  αύριο  να κατέβει στη Δροσοπηγή (Belkameni) ν΄ αλέσει το πρώτο φορτιό βρίζας τής χρονιάς, γιατί η περυσινή σοδιά σώνονταν. - Τι φορτιό!!! λίγη βρίζα που περισυνέλεξε κτυπώντας με δύναμη πάνω στις πέτρες κάποια χειρόβολα από τα προσήλια χωράφια (και  ύστερα το λύχνισμα με το αεράκι του Θεού) προτού αρχίσει το κανονικό αλώνισμα. Δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τη σκέψη της και άκουσε ποδοβολητό αλόγων και άναρθρους ολολυγμούς, που φτάνανε στ΄ αυτιά της σαν εκείνες τις μυγούλες που ενδημούν στη περιοχή κατά μήνα Σεπτέβρη που σ΄ αναραπίζουν το πρόσωπο και σε ξεκουφαίνουν. Μια ομάδα οπαδών του Τσακαλάρωφ και του Πάντο Κλάσιεφ  (Пандо Кляшев) προειδοποιούσε απειλητικά, ότι όλοι σήμερα βγαίνετε στα βουνά και ανάβετε μεγάλες φωτιές για να δει όλος ο κόσμος, ότι είναι καιρός να φύγει ο Τούρκος. Στην πραγματικότητα να μη  κυριαρχήσουν οι πατριαρχικοί. [2] Ο Παπαχρήστος και ο αδελφός του, μουχτάρης (πρόεδρος) του χωριού της  Περικοπή  (Prokopana) είχαν τις αντιρρήσεις τους:
‹‹Εδώ έχουμε ελληνικά σχολεία και εκκλησίας από πάππο προς προπάππο›› η  Εξαρχία  θα μας κάνει κουμάντο!!.
- Θάλθει, δεν θ΄λθει σε λίγες μέρες και ο Τσακαράλωφ και κανονίστε μόνοι σας 
τα καθέκαστα, αντέλεγαν οι άλλοι.

Η καμπάνα της εκκλησίας χτύπησε μανιασμένα εκείνη τη νύχτα, μια ώρα πριν τα μεσάνυχτα και δόθηκε το σύνθημα με προτροπές  (από τους απληροφόρητους βέβαια- κούνια που τους κούναγε) για μια ‹‹ανεξάρτητη›› Μακεδονία [3]. Οι έχοντες το ενδιάμεσο πρόσταγμα, όπως Σαντάνσκι, Σαράφωφ, Πανίτσα, Ντέλτσεφ είχαν ήδη επιδοθεί σ΄ ένα ατέλειωτο αγώνα αλληλοεξόντωσης. Κανένας τους δεν επέζησε. Με τα δυό τους πόδια βουλγαρόφρονες και κάπου-κάπου κουτσαίνοντας με το άλλο ‹‹Μακεδόνες››. Αυτά συνέβησαν επί τουρκοκρατίας, γι΄αυτό προκρίνω και τον όρο ελληνόφορονες πατριαρχικοί, όσοι δηλ . σκέπτονταν ελληνικά, Γκραικομάνοι δηλαδή.

Στις 23 Ιουλίου 1903 ήρθε και ο Τσακαλάρωφ στην Περικοπή και πήγε κατευθείαν στο σπίτι του Ιερέα Χρήστου Βρίτσιου. ‹‹Κατακρεουργήσας τον ημέτερον Παπαχρήστον και τον αδελφό αυτού...››, Τετράδια του Ίλιντεν, Ίων Δραγούμης.

Στις 29 Αυγούστου ήρθαν οι Τούρκοι και κάψανε όλο το χωριό 150 σπίτια και σκότωσαν πέντε ανθρώπους [4].



Πηγαίνοντας στην πόλη

Τρία χρόνια αργότερα, αρχές Σεπτεμβρίου 1906 η θεία Μαρίτσα, έτσι την έλεγε όλος ο κόσμος για τη καλοσύνη της, χωρίς σπίτι πλέον και κουβαλώντας στη ψυχή της όλες τις αγριότητες του 1903, [5] όπως εξάλλου και όλοι οι συγχωριανοί της, που δεν βρίσκαν ούτε αρκετά  κουφαλιασμένα δένδρα για να βάλουν το κεφάλι τους ούτε ξερά ξύλα που ήταν νοτισμένα από τις πολυήμερες βροχές εκείνης της χρονιάς , ξεκίνησε με το γαϊδουράκι της πάλι για το Μπελκαμένι για ν΄αλέσει το πρώτο πολύμοχθο γέννημα. Στο δρόμο την συνάντησε η ομάδα του Τσόντου Βάρδα. Για πού τόβαλες παλιό-γρια [6], εκδώσαμε διαταγή, αυτές τις ημέρες κανείς να μη μετακινείται από το χωριό του. Την δείραμε και τη προστάξαμε να γυρίσει πίσω για να μη δει και τα χειρότερα. Από το ημερολόγιο του  Τσόντου Βάρδα.Ne Grk, ne Srb, ne Bulgarian. Από την  Ζωή εν τάφω (μυθιστόρημα  του Στράτη Μυριβήλη.
Στιγμές απόγνωσης και αδιεξόδου. Μια άλλη λύση θα της ήταν κάπως υποφερτή. Κάθε λίγο και λιγάκι, σχεδόν συνέχεια  τον αποκαλούσε ταρσανά[7] αντί προφανώς σατανά..

Η θεία Μαρίτσα έζησε περισσότερο από ενενήντα πέντε χρόνια και πέθανε αρχές δεκαετίας του 1950 τότε που η Περικοπή δεν είχε περισσότερα από δώδεκα άτομα .. όπως αχνόφεγγα θυμάμαι...

*Κάντε κλικ στις μπλε σημάνσεις για να δείτε τα σχετικά κείμενα.

ΠΡΟΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (1885*-1908) ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

ΣΤΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ.

 Μιλώντας στη Βουλή των Κοινοτήτων ο Βρετανός Πρωθυπουργός Arthur James Balfour  απέδωσε τις ταραχές στη τουρκική κακοδιοίκηση και στην αβελτηρία* (νωθρότητα σκέψης) της Ευρώπης να εισαγάγει μεταρρυθμίσεις στη Μακεδονία., όπως εξάλλου προέβλεπε και η Συνθήκη Βερολίνου του (1878). Αν και παραδέχτηκε, ότι οι αγριότητες των Βουλγάρων Κομιτατζήδων υπερτερούσαν των τουρκικών, δήλωσε ότι το Λονδίνο δεν θα επιτρέψει αντεκδικήσεις των Μουσουλμάνων κατά των Χριστιανών.

Η ΑυστροΟυγγαρία* πριν τη εξέγερση του Ιλιντεν (1903) [8], κατείχε την Βοσνία-Ερζεγοβίνη και σχεδίαζε την κατασκευή σιδηροδρόμου Σαράγιεβο-Θεσσαλονίκη  εναποθέτοντας τις ελπίδες της στον αυστριακής καταγωγής βασιλιά της Βουλγαρίας Φερδινάνδο, επωφελούμενη δε και από την εμπλοκή της Ρωσίας στο Ρωσοιαπωνικό τότε πόλεμο.

Έτσι αναλήφθηκε μια τεράστια προσπάθεια εκβουλγαρισμού των κατοίκων, αλλά συνάμα και διεθνοποίησης του Μακεδονικού Ζητήματος με ταραχές από αναρχικούς τού εθνικιστικού βουλγαρικού κύκλου:

►Αποστολή βερχοβιστών, όπως ο ταγματάρχης Γιάκωφ και ο υπολοχαγός Πάντσιεφ του βουλγαρικού στρατού στα τέλη Αυγούστου 1902 στη Δυτική Μακεδονία για την προετοιμασία της εξέγερσης.

► Ταραχές στην Τζουμαγιά τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο 1902.

► Ανατίναξη στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης του ατμοπλοίου Quadalquivir, της Οθωμανικής Τράπεζας στη ίδια πόλη και πλήθος άλλων βομβιστικών ενεργειών  στα Απριλιανά του 1903, ως ηχηρό προανάκρουσμα της επικείμενης εξέγερσης.

Στη δίνη των ταραχών μέχρι τις αρχές του 1904 περίπου 65 πατριαρχικά χωριά είχαν προσχωρήσει στη σχισματική βουλγαρική εκκλησία   Κωνσταντίνος Τσώπρος, Αναμνήσεις (Μελένοικο - Θεσσαλονίκη).

[1] Στην κυριολεξία χάθηκαν τα πάντα. Στα λατινικά ul-ul-o = Ολολύζω, που λέγεται κυρίως επί γυναικών επικαλουμένων τους θεούς. Στα αρχαία ελληνικά όλωλα = Είμαι χαμένος.

[2] Μετά τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 υπήρχε αδυναμία παρέμβασης της κυβέρνησης στα ελληνικά πράγματα στο χώρο της Μακεδονίας.

[3] Το όλο εγχείρημα πάντα λειτουργούσε μ΄αυτόν τον παραπλανητικό τρόπο. Ας ιδούμε μια ομολογία ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων μετά από σαράντα πέντε χρόνια περίπου:Ο Ναού Συπέρκος στη δίκη του ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων ανέφερε: Σιγά-σιγά πήρα και εγώ το κατήφορο των σνοφιτών και διαπίστωσα με τα ίδια μου τα αυτιά ο απεσταλμένος του Τέμπο Ανέστης να δηλώνει: Πως νομίσατε θα αφήσουνε ο Στάλιν και ο Τίτο τη Μακεδονία στον Παπανδρέου?

[4] Ημερολόγιο 1901-1903, Ιva Burilkova (2001).
[5]Η πορεία προς το Ίλιντεν, ο αντίκτυπος της εξέγερσης στην Ελλάδα και οι απαρχές της ένοπλης φάσης του Μακεδονικού Αγώνα υ/του καθηγητού του ΑΠΘ Σπ.Σφέτα

[6] Ποιά γριά, μόνο σαράντα πέντε ετών. Οι γυναίκες τότε για να φαίνονται ασπριδερές χρησιμοποιούσαν το λεγόμενο μπιλίλο (ψαμύθι, φτιασίδι)  που κατασκεύαζαν οι ίδιες με υδράργυρο και διάφορα άλλα μαντζούνια με αποτέλεσμα το πρόσωπο τους ν΄αυλακώνεται και να αφυδατώνεται επικίνδυνα.

[7] Ταρσανάς ή αρσανάς νεώριον (ναύς +-ωρα = φροντίζω, όπως και ολιγωρία. Εδώ σημαίνει τον άνθρωπο που δεν επιδέχεται διάλογο και κάνει του κεφαλιού του.

[8] Τόσο η περίφημη εμπιστευτική έκθεση του Γ. Τσορμπατζόγλου όσο και η μελέτη του Ευάγγελου Κωφού αναφέρονται στα  γεγονότα  και στα επακόλουθα  και όχι στη γενεσιουργό αιτία, στις διεργασίες και τη μεθόδευση. Τις επικαλούνται κατά κόρον ο Δημήτρης Λιθοξόου και οι συν ή περί αυτόν!!! 

* Η αυστροουγγαρία εκείνη την εποχή κατείχε τμήματα της σημερινής Πολωνίας και Τσεχοσλοβακίας και μια λωρίδα της Αδριατικής θάλασσας καθώς και την Τεργέστη, όπου στα 1798 συνελήφθησαν από τις αυστριακές αρχές ο Ρήγας Φερραίος και ο Χριστόφορος Περραιβός.

* Το 1885 η Βουλγαρία ενσωμάτωσε πραξικοπηματικά την Ανατολική Ρωμυλία με τις ευλογίες της Αγγλίας. Ήτανε η μόνη περίπτωση που η Βουλγαρία συνεργάσθηκε προσωρινά με την Μεγάλη Βρετανία, γιατί η Ρωσία είχε διαρρήξει τις σχέσεις της, λόγω των αλυτρωτικών σχεδίων της Βουλγαρίας. Και η Αγγλία είχε πεισθεί τότε, ότι μια μεγαλύτερη Βουλγαρία θ΄αποτελούσε ανάχωμα στις επιδιώξεις της Ρωσίας να καταλάβει την Κωνσταντινούπουλη, όπως επιδίωκαν τότε οι Πανσλαβιστές.
* Αβέλτηρος ( α στερ. + βελτίων), αυτός που δεν βελτώνεται.